ΑΥΓΗ
18 Νοεμβρίου 1984
Αθηνά Σχινά
Στην αίθουσα τέχνης Μέδουσα παρουσιάζει πρόσφατη δουλειά της η Μαρίζα Σπέντζα, με το γενικότερο τίτλο «Χρωματικές δομές».
Έχοντας ξεκινήσει παλιότερα από την παραστατικότητα της εικόνας είχε διακρίνει τις αλληλοσυσχετίσεις των επιπέδων (σχεδιαστικά και χρωματικά) ως προς την αρχιτεκτονικά διαρθρωμένη σύνθεση. Παρακολουθώντας με συνέπεια την καθαρά ζωγραφική αντίληψη της φόρμας, τη μετασχηματίζει σταδιακά και με ανεικονικές αναφορές, μετατρέποντας και το μορφολογικά της συμφραζόμενα. Στις «Χρωματικές δομές» εκθέτει, με τη … θεματική αντιμετώπιση της διάρθρωσης των επιπέδων της, μια στερεομετρική αντίληψη του χρώματος – φόρμας. Ο ποιοτικός τόνος του χρώματός της – στις κλίμακες του κόκκινου, του πράσινου, του γαλάζιου, του γκρίζου, της ώχρας – θυμίζει χειρισμούς της POP ART, καθώς και σουρεαλιστικές διαπραγματεύσεις ως προς την προβολή της τρίτης διάστασης μέσα από τις ογκομετρικές σχέσεις και τις πυκνότητες των κλιμάκων αυτών. Η μετάπλαση των εκφραστικών της μέσων και η παρατακτική διαστρωμάτωση των επιφανειών με εσωτερική αισθητική συνοχή, χαρακτηρίζουν με ασφάλεια και σαφήνεια τη δομή και οργάνωση των συνθέσεών της.
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
Νοέμβριος 1984
Μάνος Στεφανίδης
Η Μαρία Σπέντζα (γκαλερί «Μέδουσα» ανήκει στη δεύτερη γενιά της ελληνικής Αφαίρεσης και το έργο της έχει ένα απόλυτα προσωπικό χαρακτήρα. Αποφεύγοντας τις ευκολίες γραφής ή τα διάφορα ευφυολογήματα με τα οποία συνήθως παραγεμίζονται οι ζωγραφικές συνθέσεις, ακολούθησε ένα δρόμο με ξεκάθαρες επιδιώξεις και σταθερή, έντιμη προβληματική. Από τη δεκαετία του ’60, συνδέθηκε και ταυτίστηκε με όλον αυτό τον δημιουργικό πυρετό της μη παραστατικής ή της άμορφης τέχνης που δέσποζε τότε στο Παρίσι και αντανακλάσεις του έφταναν ως την Αθήνα. Στα έργα εκείνης της περιόδου κυριαρχούσε ένας σοβαρός ρυθμός η καταγραφή και η μελέτη ενός πλαστικού γεγονότος που η ζωγράφος επεξεργαζόταν με ακρίβεια και συναισθηματισμό. Χρησιμοποιώντας περιορισμένη – σχετικά – χρωματική κλίμακα έφτανε σε πλούσια οπτικά αποτελέσματα και «βυζαντινότροπους» συνειρμούς.
Στην τωρινή δουλειά της όλο το εικαστικό παρελθόν επιβιώνει και ως μνήμη και ως διαλεκτική συνέχεια. Το στοιχείο όμως που τώρα επιβάλλεται είναι η έλλογη τάξη. Πρόκειται για μια ωρίμανση που αρκείται στο ουσιώδες θέμα, η οποία αναπτύσσει λειτουργικά τη βασική φόρμα και που έχει την αρετή να διαγράψει τα παραπληρωματικά στοιχεία. Η μπαρόκ – βυζαντινή της διάθεση συνυπάρχει πάλι στις επίπεδες, χρυσαφιές ζώνες αλλά τον τόνο στη σύνθεση δίνουν τα γεωμετρικά σχήματα και η έντονη παρουσία της σχεδιαστικής δομής. Με ακριβείς χαράξεις και έρευνα των τονικοτήτων που εναλλάσσονται με μουσικό τέμπο από πίνακα σε πίνακα, η Σπέντζα αρθρώνει επαρκώς τη ζωγραφική σκέψη της, δημιουργεί ένα άρτιο, οπτικό αποτέλεσμα και συνεχίζει….
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
27 Νοεμβρίου 1984
Βεατρίκη Σπηλιάδη
Ερωτισμός και στερεομετρία
Πολύ γνωστή ζωγράφος η Μαρία Σπέντζα (Μέδουσα), παρουσιάζει αυτό τον καιρό ένα νέο κύκλο καλλιτεχνικής εργασίας. Ζωγράφος, που ξεκίνησε από μια παραστατική, ρεαλιστική έκφραση η Σπέντζα ενδιαφέρθηκε αργότερα για τη δομή της σύνθεσης με τα μεγάλα επίπεδα και στον επιμερισμό τους. Οι γεωμετρικές και μαθηματικές μνήμες χαράξεων χρυσής τομής και η έκφραση κάποιας προγονικής νοσταλγίας χαρακτηρίζουν το έργο της. Αργότερα οι λεπτομέρειες του θέματος αφαιρούνται και η επικοινωνία του θεατή με τα βασικά στοιχεία γίνεται αμεσότερη.
Η σύνθεση, το σχέδιο, η χρωματική ένταση και η τονικότητα αποτελούν τα εκφραστικά της μέσα. Όταν η Σπέντζα περνάει στην ανεικονική τέχνη, εκφράζεται ιδιοφυώς με το λευκό χρώμα για να συμβολίσει αρχαία βιώματα και χρησιμοποιεί φύλλα χρυσού για να παραπέμψει σε βυζαντινές μνήμες. Τα τελευταία χρόνια ο γεωμετρικός χαρακτήρας επικρατεί στις συνθέσεις της που αναπτύσσονται μ’ έναν αξιοσημείωτο πλαστικό ρυθμό. Στην έκθεσή της αυτή η ζωγραφική της έχει το αναγνωρίσιμο μνημειακό και τοιχογραφικό ύφος με αναφορές στις μεγάλες τέχνες του παρελθόντος. Μέσα όμως από την ίδια τη χρωματική επεξεργασία, όπου οι επιφάνειες αποκτούν πλαστική συνοχή και αρμονία, η Σπέντζα συλλαμβάνει τους «στερεομετρικούς σχηματισμούς’. Είναι συνθέσεις που δέχονται το παιχνίδι της προοπτικής και αναζητούν την Τρίτη διάσταση με στερεομετρικά δυνατά σχήματα. Μια προσχώρηση, θα λέγαμε, στον κονστρουκτιβισμό που πραγματοποιείται μέσα από χρωματικές κι εκφραστικές ευαισθησίες, και είναι το αποτέλεσμα μορφολογικών αναζητήσεων με ειδικούς πλαστικούς στόχους.
25 Νοεμβρίου 1984
Ντόρα Ηλιοπούλου Ρογκάν
Την υποβολή χώρου υπαινίσσεται ευρηματικά στην τωρινή της δουλειά η Μ. Σπέντζα (αίθουσα τέχνης Μέδουσα). Πρόκειται για συνθέσεις που ανήκουν στο χώρο της γεωμετρικής αφαίρεσης και παράλληλα πιστοποιούν την προσωπικότητα της καλλιτέχνιδας. Η τελευταία, μάλιστα, μας υπενθυμίζει στην κάθε περίπτωση την ευαισθησία ως προς τον παράγοντα χρώμα. Η χρήση του χρυσού και η συνύπαρξή του με τον ασημί και το «ζεστό» κόκκινο υπαινίσσεται στα έργα αυτά κάτι από το ύφος της βυζαντινής παλέτας. Θα έλεγε ακόμη κανείς ότι υπάρχει εδώ κάτι από την αισθησιακότητα της Ανατολής: Στοιχείο που ερμηνεύεται μέσα από την επιλογή και τον τρόπο της συνύπαρξης των χρωμάτων. Η τωρινή δουλειά της καλλιτέχνιδας εγγράφεται με μιαν ιδιωματική φυσικότητα στα πλαίσια των πρότερων προσπαθειών της και αποτελεί τη φυσική τους κατακλείδα και ολοκλήρωση.
