ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
7 Φεβρουαρίου 1988
Ντόρα Ηλιοπούλου – Ρογκάν
Η αυθεντικότητα της δημιουργίας
Πολύ ώριμη σε έκφραση και σε προσωπικό ύφος είναι η δουλειά του Α. Νίκογλου στη γκαλερί «Μέδουσα». Πρόκειται για συνθέσεις στις οποίες ο καλλιτέχνης αν και δημιουργεί στα πλαίσια της γεωμετρικής αφαίρεσης κατορθώνει να τις διαπεράσει από έναν απόλυτα προσωπικό όσο και πρωτότυπο ρυθμό. Αναπλάθοντας και ανασκευάζοντας ριζικά την εικαστική γραφή ενός Μάλεβιτσς και άλλων σουπρεματιστών ή και εκείνη των οπαδών της ελαχίστης τέχνης, ο Νίκογλου προικίζει την κάθε του σύνθεση με μιαν αποκαλυπτική κίνηση. Μια κίνηση ή καλύτερα κινητικότητα στην οποία συνεργός στέκει το απαράμιλλο εδώ σε αποχρώσεις χρώμα.
Δίχως εκκωφαντικές, εντυπωσιακές λύσεις, δίχως περιττούς μανιερισμούς ο Νίκογλου εκφράζεται όσο γίνεται πιο άμεσα και συνάμα υποβλητικά. Τόσο στις μεγάλες σε διαστάσεις συνθέσεις όσο και στα μικρότερα έργα η «πυκνότητα» του ύφους παραμένει σταθερά η ίδια. Γνώρισμα που τεκμηριώνει την ποιότητα της εικαστικής έκφρασης. Σε μερικά από τα έργα διακρίνουμε περιγράμματα που θα μπορούσαν να υποδηλώσουν την αχνή εμφάνιση μιας ανθρώπινης φιγούρας. Στην τελευταία αυτή περίπτωση καθώς και στις πολύ μικρές συνθέσεις όπου η φιγούρα αυτή είναι ακόμη πιο εμφανής ο Νίκογλου δείχνει έτοιμος να εγκαινιάσει μια καινούργια φάση και να διαγράψει μια νέα τροχιά. Θα μπορούσε ανεπιφύλαχτα να πει κανείς ότι από τα κύρια συστατικά των συνθέσεων που βλέπουμε στην τωρινή έκθεση είναι η ποίηση. Πρόκειται για μια ποίηση που υποβάλλεται τόσο από την παλμικότητα του σχεδίου όσο και από τη διαφάνεια του χρωματικού παράγοντα.
ΑΘΗΝΟΡΑΜΑ
18 Φεβρουαρίου 1988
Βιβή Βασιλοπούλου
ΤΕΧΝΕΣ & ΓΡΑΜΜΑΤΑ
Η λεπτή ισορροπία του Αντώνη Νίκογλου
Περισσότερο εγκεφαλική παρά ενστικτώδης φαίνεται από την πρώτη ματιά η δουλειά του Αντώνη Νίκογλου (γκαλερί «Μέδουσα») που εντάσσεται στο χώρο της αφαίρεσης. Παρατηρώντας την όμως περισσότερο, ομολογώ πως δεν δυσκολεύτηκα καθόλου να θυμηθώ τα λόγια του Georges Braque, που είπε «αγαπώ τον κανόνα που διορθώνει τη συγκίνηση». Γιατί και τα δύο αυτά στοιχεία συνυπάρχουν στα έργα του Α. Νίκογλου σε μια ιδιαίτερη ισορροπία. Και εδώ ο κανόνας και η λογική που δηλώνονται με την παρουσία της γεωμετρίας του σχήματος και της προοπτικής, φαίνεται να ελέγχουν τη συγκίνηση που προκαλεί το χρώμα. Και έτσι, μέσα σ’ ένα συναισθηματικό χρωματικό τοπίο, τα γεωμετρικά σχήματα, το τρίγωνο, το τετράγωνο, ο κύβος, δείχνουν να ταξινομούν το χώρο και παράλληλα να ενισχύουν την εικονοπλαστική δύναμη του χρώματος. Στα έργα του που μοιάζουν παραλλαγές στο ίδιο θέμα, με τη μουσική έννοια του όρου, σχήμα και χρώμα απαλλαγμένα από κάθε αναπαραστατικό σκοπό, συνθέτουν ένα αυτόνομο εικαστικό σχήμα και μια άλλη πραγματικότητα.
Παρατηρώντας την τελευταία δουλειά του Αντώνη Νίκογλου ομολογώ πως δεν δυσκολεύτηκα διόλου να θυμηθώ τα λόγια του GEORGES BRAGUE που είπε: «αγαπώ τον κανόνα που διορθώνει την συγκίνηση». Γιατί και τα δύο αυτά στοιχεία συνυπάρχουν στα έργα του Α.Ν., σε μια ιδιαίτερα λεπτή ισορροπία: Και εδώ ο κανόνας, η λογική που δηλώνεται με την παρουσία της γεωμετρίας, του σχήματος και της προοπτικής, φαίνεται να ελέγχει την συγκίνηση που εξ ορισμού προκαλεί το χρώμα. Γιατί πίσω ή μάλλον μέσα στο A PRIORI συναισθηματικό, χρωματικό τοπίο, το τρίγωνο, το τετράγωνο, ο κύβος παραμένουν σταθερά σημεία αναφοράς σε μια προμελετημένη διαδικασία που ταξινομεί το χώρο και διευθετεί τα επί μέρους μορφοπλαστικά στοιχεία ενισχύοντας την εικονοποιητική δύναμη του χρώματος. Σε μια αμφίδρομη λειτουργία αλληλοδιείσδυσης το σχήμα εντάσσεται στο φευγαλέο χρωματικό πεδίο και οριοθετεί το διάχυτο του χρώματος, που τείνει να καταλάβει το ζωτικό του χώρο και να κυριαρχήσει στη ζωγραφική επιφάνεια.
Στα έργα του που μοιάζουν παραλλαγές στο ίδιο θέμα, με την μουσική έννοια του όρου, σχήμα και χρώμα απαλλαγμένα από κάθε αναπαραστατικό σκοπό, αρθρώνουν έναν αυτόνομο εικαστικό σχήμα που υπακούει στους κανόνες της γεωμετρίας και την «εσωτερική αναγκαιότητα» του KANDINSKY. Δεν πρόκειται βέβαια για μεταφορά οπτικής εμπειρίας, αλλά για ανάπλαση μιας εικόνας μνήμης που λειτουργεί χάρις στην δικής της νομοτέλεια και στοιχειοθετεί τη δική της πραγματικότητα.
Βιβή Βασιλοπούλου
