Emergence – Realities , 13/1/2005 – 12/2/2005

Emergence – Realities
Curator:Lina tsikouta
Babis Venetopoulos – Vally Nomidou – Marigo Kassi
13 January – 12 February 2005

(GR) ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

24 Ιανουαρίου 2005

Και πάμε στις υπαρξιακές καταθέσεις και την αναζήτηση των ψυχολογικών και των πλαστικών ορίων στη δουλειά τεσσάρων καλλιτεχνών, στην γκαλερί «Μέδουσα»: Μπέμπης Βενετόπουλος, Μαριγώ Κάσση, Βάλλυ Νομίδου και Στέργιος Στάμος.

Η έκθεση «Αναδύσεις – Πραγματικότητες» εντάσσεται στο πλαίσιο της συνεργασίας της Μαρία Δημητριάδη με επιμελητές, οι οποίοι παρουσιάζουν τις προτάσεις τους με τη συμμετοχή καλλιτεχνών συνεργατών (κυρίως) του χώρου.
Η επιμέλεια της παρουσίας υπογράφεται από την Λίνα Τσίκουτα, η οποία επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στην επεξεργασία των εξατομικευμένων υπαρξιακών ανησυχιών και διαπιστώσεων και στη δυνατότητα των καλλιτεχνών να ορίζουν πραγματικότητες δια της αναπαράστασης της ανάδυσης των συναισθημάτων.
Η συνολική παρουσία είναι φρέσκια, ευτυχισμένη και κομψή. Οι καλλιτέχνες αυτονομούνται ως προς το έργο και τις δυνατότητες. Ο Στέργιος Στάμος δουλεύει ένα γλυπτό με γραφές (ο πρόλογος της «Οδύσσειας» στα αρχαία ελληνικά) και καθρέφτη που δίνει την ψευδαίσθηση του άπειρου, τόσο στο βάθος όσο και στο ύψος.
Η Μαριγώ Κάσση, κρεμά βέργες σε διάταξη στις οποίες αναρτά χάρτινα φουστανάκια από μικρές κρεμάστρες. ΄Ένα έργο τρυφερό απολύτως χειροποίητο, το οποίο επαναφέρει ζητήματα ταυτότητας και συνεχίζει τον διάλογο που άνοιξε κάποτε ο Νίκος Αλεξίου ως προς τις πλαστικές αξίες της κοπής του χαρτιού και της μετάλλαξής του σε δαντέλα.
Ο Μπάμπης Βενετόπουλος τοποθετεί τον άνθρωπο, μέσω της εικόνας του, σε έναν κλειστό χώρο με ό,τι βρέθηκε τυχαία μέσα σ’ αυτόν, χάρτινα κιβώτια, χαρτιά κ.λπ., περά από το νεανικό σώμα στο γερασμένο (μοντέλο ο ίδιος και ο πατέρας του, με όλες τις συνέπειες και τους ψυχαναγκασμούς που εγκλείει η επιλογή), μιλώντας για τη φθορά, ενώ δημιουργεί ένα διαδραστικό έργο, στο οποίο ο θεατής καλείται να επέμβει στο πρόσωπο και να το μεταλλάξει.
Τέλος η Βάλλυ Νομίδου δουλεύει δύο φιγούρες εφήβων σε σκαμνιά και ένα σκαμνί-απειλή που επικρέμαται από το ταβάνι. Εδώ, μάλλον δεν έχει και τόση σημασία ποιο είναι το θέμα του έργου και πως παρουσιάζεται, όσο οι ποιότητες που διαθέτει. Αξίζει να σταθούμε στη σχεδόν κόκκινη του πηλού οντότητα του όγκου, τις αναφορές του στη ζωή και το θάνατο, τη δύναμη και στη βαθιά ευρηματικότητα του έργου. Η ισχυρή δουλειά της Νομίδου εξακολουθεί να εκπλήσσει μετά την εξίσου εξαιρετική ατομική παρουσία της πριν από ένα χρόνο στη «Μέδουσα» και να αποδεικνύει ότι η όποια υπαρξιακή ενδοσκόπηση και διαδικασία αποδίδει στους ήσυχους όρους της εργατικότητας και της συνέπειας, που είναι φανερό ότι η ίδια έχει τάξει στην πορεία της.

ΚΑΠΠΑ
Καθημερινή

23 Ιανουαρίου 2005

Μαργαρίτα Πουρνάρα

Τέσσερις καλλιτέχνες με υπαρξιακές αναζητήσεις

Στην έκθεσή τους με τίτλο «Αναδύσεις – Πραγματικότητες», οι Μαριγώ Κάσση, Βάλλυ Νομίδου, Στέργιος Στάμος και Μπάμπης Βενετόπουλος, φτιάχνουν μια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος.

Οι ομαδικές εκθέσεις εγκυμονούν πάντοτε ένα κίνδυνο: τα έργα των καλλιτεχνών να μη συνδιαλέγονται μεταξύ τους, παρά το γεγονός ότι σχολιάζουν το ίδιο θέμα. Στην περίπτωση του εικαστικού αφιερώματος που διοργανώνει αυτήν την περίοδο η γκαλερί «Μέδουσα», οι δημιουργίες λειτουργούν αλληλοσυμπληρωματικά, φτιάχνουν μια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος, αναγκάζουν το θεατή να κοιτάξει στον υπαρξιακό του καθρέφτη μέσα από διαφορετικά πρίσματα. Τίτλος της έκθεσης, «Αναδύσεις – Πραγματικότητες» με έργα των Μαριγώ Κάσση, Βάλλυς Νομίδου, Στέργιου Στάμου και Μπάμπη Βενετόπουλου, τα οποία επέλεξε η Λίνα Τσίκουτα. Είναι η δεύτερη χρονιά που η παλιά αθηναϊκή γκαλερί καλεί ένα καταξιωμένο επιμελητή να παρουσιάσει μια έκθεση, διαλέγοντας συγκεκριμένο θέμα και καλλιτέχνες,. Πέρυσι, η Έφη Στρούζα διερεύνησε «Ψέματα & Αλήθειες» με έργα του Γιώργου Γυπαράκη, της Αννίτας Ξάνθου και του Νάκη Ταστσιόγλου. Φέτος, η Λίνα Τσίκουτα αναζητεί βιωμένες καταστάσεις του νου, που αναδύονται από τον ευαίσθητο ψυχισμό των τεσσάρων καλλιτεχνών. Για να φτάσει σε ένα πολυσυλλεκτικό αποτέλεσμα, ακολούθησε το δρόμο της ανομοιογένειας. Συνεργάστηκε με δύο άνδρες και δύο γυναίκες που ανήκουν σε διαφορετικές γενιές προέρχονται από διάφορες πόλεις της Ελλάδας και χρησιμοποιούν άλλα εκφραστικά μέσα.
Η διαδρομή ξεκινάει από το κατώφλι της γκαλερί. Ο νεότερος σε ηλικία καλλιτέχνης Μπάμπης Βενετόπουλος – γεννημένος το 1973 – παρουσιάζει στα σκαλιά που οδηγούν στο εσωτερικό της αίθουσας τέχνης ένα διαδραστικό βίντεο που βάζει το θεατή στο παιχνίδι. Αμέσως μετά περνάει κάτω από τα 250 μικρά χειροποίητα χάρτινα φουστανάκια που έχει κρεμάσει η Μαριγώ Κάσση (1953) από την οροφή. Κοριτσίστικα ρουχαλάκια καμωμένα με λεπταισθησία, με την αγάπη που έχει η μητέρα για ό,τι περιβάλλει το σώμα του παιδιού, θροίζουν απαλά πάνω από το κεφάλι του επισκέπτη. Είναι εμφανές ότι η Κάσση απήλαυσε αυτή την χειρωνακτική δουλειά, όπου τα πατρόν ομοιάζουν αλλά η διαφορετική ποιότητα και υφή του χαρτιού κάνουν κάθε φουστανάκι μοναδικό.
Στη διπλανή αίθουσα, οι γνώριμες φιγούρες της Βάλλυς Νομίδου (γεννημένη το 1959) αιχμαλωτίζουν το βλέμμα. Από τη νηπιακή γλυκύτητα ης Κάσση, ο θεατής συναντάει δύο παιδιά που έχουν τα μάτια κλειστά. Σιωπηλά και αποτραβηγμένα, με τα πόδια διπλωμένα και τα χέρια αφημένα στα γόνατα, στοχάζονται, αφουγκράζονται το μέλλον και κρατούν τις σκέψεις για τον εαυτό τους.
Στο βάθος, το έργο του Στέργιου Στάμου (γεννημένος το 1964 ) που περιγράφει το ταξίδι προς την αιωνιότητα. Παρουσιάζει μια φωτεινή εγκατάσταση με καθρέφτες κι ένα απόσπασμα από την Οδύσσεια. Αν τολμήσεις να βάλεις το κεφάλι του μέσα στο περιβάλλον αυτό, οι καθρέφτες δημιουργούν ένα trompe l’ oeuil κι έτσι έρχεσαι αντιμέτωπος με το χάος.
Ο κύκλος κλείνει με ένα βίντεο του Βενετόπουλου που προβάλλεται μέσα στην αποθήκη. Ο καλλιτέχνης κάνει πικρές διαπιστώσεις για την αλλοίωση της εξωτερικής μας εμφάνισης, που επιφέρει το γήρας, εντείνοντας την αίσθηση του εγκλεισμού, της φυλακής και της παραμόρφωσης.
Από τα παιδικά φουστανάκια της Κάσση, στις αινιγματικές εφηβικές μορφές της Νομίδου και από την υπαρξιακή περιπλάνηση του Στάμου, στο αναπόφευκτο γήρας που απεικονίζει ο Βενετόπουλος, οι θεατές παρακολουθούν ένα ταξίδι εντός, στις αναδύσεις και τις πραγματικότητες που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε.

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ

29 Ιανουαρίου 20005

Βιβή Βασιλοπούλου

Το Είναι, το Εγώ και η συνείδηση της παρουσίας

«Αναδύσεις» είναι η συνείδηση – «πραγματικότητες» είναι ο υποκειμενικός προσωπικός κόσμος των καλλιτεχνών. Έτσι περιγράφεται από την επιμελήτρια Λίνα Τσίκουτα, συμπερασματικά και επεξηγηματικά, ο τίτλος της ομώνυμης έκθεσης στη «Μέδουσα» της οδού Ξενοκράτους.

Οι «Αναδύσεις» σχετίζονται με τον εντοπισμό των παραμέτρων, τη συνείδηση και την αποκάλυψη από μέρους των καλλιτεχνών των ιδιαίτερων επικεντρώσεών τους στην έκθεση, «Αναδύσεις» είναι οι επιλογές των υπαρξιακών ανησυχιών και ο εντοπισμός της θεματογραφίας τους, Οι «Πραγματικότητες», το δεύτερο συνθετικό του τίτλου της έκθεσης, αφορούν την υλοποίηση του υποκειμενικού στοιχείου των διεργασιών και των επεξεργασιών, το αποτέλεσμα δηλαδή της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Είναι η κατάληξη των προσεγγίσεων των καλλιτεχνών στα συγκεκριμένα έργα, τα οποία αποτελούν τις υποκειμενικές πραγματικότητές τους. «Πρόκειται για την εξατομικευμένη βιωμένη πραγματικότητα». Ωστόσο, ο επισκέπτης της έκθεσης εύκολα «μεταφέρεται» και στα διπολικά αντίθετα των δύο εννοιών. Στις «καταδύσεις» δηλαδή στο υποσυνείδητο ή στο υπόγειο της γκαλερί και στο απύθμενο έργο του Στέργιου Στάμου, αλλά και στη «μη πραγματικότητα», έτσι όπως ανιχνεύεται μέσα στο πραγματικό κέλυφος των έργων.
Εκείνο πάντως που διαπιστώνεται παράλληλα είναι ο νέος ρόλος των έργων έτσι όπως τοποθετούνται κυριολεκτικά και μεταφορικά στο χώρο και στο «νέο τόπο» αυτής της έκθεσης. Εκεί βρίσκονται τα έργα με όλα τα «ατομικά» χαρακτηριστικά των καλλιτεχνών και σε απόλυτη συνέπεια με τη μέχρι τώρα δουλειά τους, αλλά και με «νέο προορισμό». Έτσι, χωρίς να προδίδουν την πρώτη, προσδίδουν καινούργιους χαρακτήρες στη σύνθεση, προσφέροντας μια ακόμα ανάγνωση.
Η ανάγνωση αυτή, εκτός από τον τίτλο και τα κείμενα, χειραγωγείται από τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται η έκθεση και ο οποίος υπηρετεί το βασικό άξονα και το σκεπτικό της. Η κυρίως αίθουσα έχει δοθεί στη Βάλλυ Νομίδου και στον Στέργιο Στάμο, το υπόγειο στον Μπάμπη Βενετόπουλο (βίντεο) και η συνέχεια της εισόδου μετά την κλίμακα στην Μαριγώ Κάσση.

Ας σημειωθεί ιδιαίτερα το πόσο τα έργα αυτά λειτουργούν από την τοποθέτησή τους συμμετοχικά αλλά και αυτόνομα, συνδυασμένα όσο και ανεξάρτητα.
Κατά τ’ άλλα, όπως και ο τίτλος της έκθεσης, είναι δεδομένη η παραπομπή σε επεξεργασίες εξατομικευμένων υπαρξιακών ανησυχιών και διαπιστώσεων. Καταστάσεις βιωμένες, συνθήκες του νου και της ψυχή, που αναδύονται στην επιφάνεια, μέσα από εσώτερες διεργασίες. Το πρόβλημα του υπάρχειν, η διερεύνηση του νοήματος του Είναι, ο ιστός ανάπτυξης της έκθεσης. Ο άνθρωπος αντιμέτωπος με το ουσιαστικό αίνιγμα του εαυτού του. Η επικέντρωση στα φαινόμενα του ιδιαίτερου χαρακτήρα της ανθρώπινης υπόστασης. Η έκθεση των δυνατοτήτων επιλογής εναλλακτικών λύσεων και δεσμεύσεων του ανθρώπου στην πορεία του. Η διυποκειμενικότητα και η σχέση του με τους άλλους. Οι οριακές καταστάσεις, οι κορυφώσεις στιγμών, η συνείδηση της παρουσίας του στο κόσμο αποτελούν το εννοιολογικό πλαίσιο της έκθεσης.

EMERGENCE – REALITIES

Existential Testimony

“Ce n’est pas la forme extérieure des êtres qui m’a intéressée, mais ce que dans la vic j’ai éprouvé affectivement grâce a eux”[1]

Alberto Giacometti

Giacometti is being sincere when he stresses that his interest lies in emotional charge and the creation of emotions by means of his relationships with human beings. Immediacy, intensity, and exaggeration are to be found at the center of his art, achieved by a straight-forward, open-handed exploration of his emotions in order to create a way of expressing his “reality”. His figures, with their impenetrable, uniquely strange character, lend an existential dimension to the definition of his artistic “reality”. Jean Paul Sartre interpreted his art as follows: “Pain unfolds from his microcosm by means of the reflections of the faces”. [2]

Artists, like everyone else for that matter, are aware of their presence, their existence in the world, at any given moment. They are engaged, make choices, create. They grasp the possibility of defining “realities.” To a far greater degree, artists’ psychic state of becoming is possessed of a certain kind of temperament involving the pursuit of the “representation” of a specific “reality”. Logical consequences derived from the lacerations suffered from personal opinions, ideas, and experiences, can, by means of an inner coherence in space and time, lead to the creation of images which come to constitute their very own “realities”.

The “emergence” of these emotions from a profound depth sets the boundaries for the tracking down of psychic reality, which is, however, unbreakably connected to the representation of external reality. Existentialism, the philosophy which proclaimed individual freedom and the dignity of the human being, in its various versions, does not, however, make up the conceptual framework of the present exhibition. This exhibition, on the other hand, does aspire to investigate questions which touch on conceptual and emotional approaches to the multi-dimensional foundation of existence.

The title of the exhibition refers to the refinement of individualized existential anxieties and discoveries. States experienced, conditions of the mind and the soul which rise to the surface through inner processes. The problem of the existent, the investigation of the meaning of Being, is the hub -around which the exhibition develops. The human being face to face with the quintessential enigma of his own self. The focus is thus placed on the phenomena involved in the particular character of the human substance. The exhibition of the potential the human being has for choosing alternative solutions and commitments as he proceeds along his course. The dual nature of subjectivity and his relationship with others. The marginal states, the supreme moments, the awareness of his presence in the world: taken as a whole, these constitute the conceptual framework of this exhibition.

“Emergence” is related to the isolation of the parameters, the awareness and the revelation by the artists themselves of their particular focus in the exhibition. Emergence also refers to the choices of the existential anxieties dealt with, and the pinpointing of their themes. “Reality”, the second aspect of the exhibition’s title refers to the realization of the subjective element, the working out and refinement, the results, that is, of the artistic creation. It is the end point of the approaches used by the artists in their specific works and which constitute their own subjective realities. This then comes down to the individually experienced reality of their existence. “Emergence” is, thus, awareness; consciousness. “Reality” is the subjective personal world of the artists themselves.

The artists in this exhibition - two men and two women - are from different places - Athens, Thessaloniki, Trikala - and of different ages (twenty years difference between the oldest and youngest) with differing visual approaches, (more generally speaking in regard to their art and creative life and not for this exhibition in particular), through which they are investigating and refining the parameters of an existential dimension. The works bear all the characteristics of these artists’ creations, and represent a fully realized continuation of that work. They were made especially for the exhibition, while in one case, a new presentation offers a thoroughly different reading of a work and its notional completion.

The exhibition “Emergence - Reality” is presenting four contemporary artists: Babis Venetopoulos (1973), Marigo Kassi (1953), Vally Nomidou (1959) and Stergios Stamos (1964) who bring to the surface of their work four different versions of their inner existential “reality”.

First in order of presentation at the gallery, Marigo Kassi offers us an installation consisting of little handmade paper dresses, which hang from the ceiling of the outer room and which by means of a light rustling sound call up memories of childhood. It is the memory of the course of existence and the awareness of time within it.

In the inner room, Vally Nomidou presents an environment consisting of two sculptural figures made of plasticized pulp-paper, life-size. They are two seated children, in completely natural attitudes, who “suffer on”, as it were, with eyes closed, while an external object breaks in, shifting the action upward. Their space is thus determined minimalistically This is the silent self-examination of an existential process and, because of their young age, a sharply contrasting dimension of self-knowledge. In the same space, Stergios Stamos has created an installation consisting of an illuminated U which has a stairway inside it, with nine red steps. On the interior illuminated sides of the U are printed excerpts from The Odyssey, in ancient Greek, while two mirrors set high up multiply the image here, both upward and downward. In this non-figurative and purely conceptual manner he “represents” reductively - through text and illusion - the Odyssey of Humankind, its consciousness, its struggle and its wandering.

Finally, the youngest contributor to the exhibition, Babis Venetopoulos has set up to the back of the gallery, in a small storeroom, a new “adapted” version of his aesthetic theory concerned with confinement, imprisonment, distortion and claustrophobic space. But above all he shows us the influence of time on the human being. This is revealed through the eternal passage from the youthful body to the old one and the vice versa. In this way the deterioration of the body and the destruction of the spirit is shown. In the exhibition, this process represents the existential dimension of anguish and tragedy.

Memory, nostalgia, the consciousness of time (Kassi), introspection, self-knowledge (Nomidou), the awareness of the struggle and wandering (Stamos), and the influence of time on human substance, the tragic nature of the deterioration of matter and spirit (Venetopoulos), are the points elaborated on by the four artists in this exhibition, through a personal investigation of being itself.

Grief, nostalgia, melancholy not to mention anguish, are thus the emotions which may follow the viewing of the works. Without pessimism, but rather through the acceptance of the experience of difficult emotions; regarding this the words of Julia Kristeva display a highly concentrated truth: “The depressive despite being a radical atheist, also remains a mystic: engrossed with emotion and that is why pain and tears are for him the space of a beauty both unattainable and incorruptible.” [3]

The works, despite the intensity of the existential intellectual framework they put forward - a vision into the bottomless psychic becoming of these artists - have another link that also unites them. All of them require a time-consuming “devotion to the handmade”, a good knowledge of métier, whether it be a fragile paper construction, an emotional moving “framing” of reality, a form of constructional perfection or a technological and technical proficiency in the service of their aesthetics. These are not works that were done quickly. In the end they all “invest” themselves in ideas and meanings.

Through these four very different approaches, there is opened a multitudinous, multi-dimensional and comprehensive pictorial world which brings to the surface new creations through awareness of the eternal circular movement of the intellectual and formal reconciliations in the history of art. These are sincere creations, replete with full knowledge of pre-existing international artistic testimony, without any particular innovations but with proposals intensely personal; genuine.

They could all coexist in André Malreaux’s “Imaginary Museum” because they set questions. For as Jean-Francoise Lyotar writes: “The imaginary museum is the only ontology permitted in our doubt-ridden thought: that is why only he who questions is allowed inside” [4]

Furthermore, the “realities”, which are here represented, are based on a creativity, which is derived from and addressed to difficult psychic states. Because as Julia Kristeva asks in closing: “Isn’t the marvelous thing about psychic life the fact it lies in these alternations between defense and fall, laughter and tears, sunshine and melancholy?” [5]

Dr. Lina Tsikouta-Deimezis , Art Historian , Curator at the National Gallery

NOTES

1. “I am not interested in the external form of beings, but what I have emotionally felt in life because of them,” L’art au xxe siecle, Volume II, p. 488.

2. Op. cit.

3. Julia Kristeva, “Black Sun”, Kastaniotis Editions, Athens 1996/2000. (Original French edition, Editions Gallimard, 1987)

4. Jean-Francoise Lyotar, “With the Signature of Malraux” Kastaniotis Editions, Athens 1998, p. 485.

5. Julia Kristeva, op. cit., 368.