The Athenian – April 1994
MARY MACHAS
ΚΟΣΜΙΚΑ ΠΕΔΙΑ
Τη Ντόρα Πούλμαν την απασχολεί ο χώρος, το χρώμα, η υφή των επιφανειών και η κίνηση. Οι αφηρημένες συνθέσεις της με τις ξεστές επιφάνειες και τις μορφές που προβάλλουν ή κινούνται μέσα σε ένα επιβλητικό σκοτάδι δίνουν την εντύπωση ενός κοσμικού χώρου. Σώματα σαν πλανήτες δημιουργούν μια αίσθηση όγκου, ακόμη και όταν μπροστά στα μάτια μας μετατρέπονται σε τόξα ή ωοειδή σχήματα.
Στην παλέτα της Πούλμαν κυριαρχούν τα γήινα χρώματα και το μαύρο, οι σκοτεινοί τόνοι που συνδέουν τα έργα και γεννούν ατμόσφαιρες μυστηρίου. Οι αναδυόμενες φόρμες και το χρώμα τραβούν το βλέμμα στην κάθε λεπτομέρεια της επιφάνειας. Οι εικόνες ‘χτίζονται’ με αλλεπάλληλα στρώματα μπογιάς, και το σκότος της επιφάνειας ζωντανεύει από το χρώμα μέσα στο χρώμα, το φως μέσα στη σκιά. Θύλακοι χρώματος απλώνονται ή αποξέονται σε σαγηνευτικά σχήματα από λεπτές γραμμές και υφές.
Το “Opening / Entry” είναι ένα τρίπτυχο που το βλέπουμε από δεξιά προς τα αριστερά. Σε ολόκληρη τη σύνθεση το μαυρό ελίσσεται ανάμεσα σε συμπαγείς φόρμες, παρασύροντας το βλέμμα στην οφιοειδή του διαδρομή. Ένα άλλο τρίπτυχο, το “The Three Meanings of Basic Elements” (κίνηση, σύνθεση, χρώμα) έχει μια διάταξη ασυνήθιστη, με ένα μεγάλο πάνελ πάνω από δύο μικρότερα. Οι τρεις πίνακες χωρίζονται από διαστήματα τοίχου, αλλά συνδέονται από τα κοινά τους μοτίβα.
Τα κυκλικά σχήματα επικρατούν στους περισσότερους πίνακες. Στο “Simple Rotation” το σχήμα εμφανίζεται ως ανοιχτή καμπύλη, ένα τμήμα κύκλου, ενώ στο “Balance” επιμηκύνεται, αλλάζοντας σχήμα υπό την επίδραση γραμμικών ρυθμών. Η σοβαρότητα και η ησυχία τυλίγουν αυτούς τους πίνακες. Οι στοχαστικές τους εικόνες συγκρατούν το βλέμμα του θεατή και εμπλέκουν τα συναισθήματά του.
ΝΕΛΛΗ ΜΙΣΙΡΛΗ
Ιστορικός Τέχνης
ΝΤΟΡΑ ΠΟΥΛΜΑΝ
Δεν υπάρχει στο έργο της Πούλμαν κανένα παραστατικό στοιχείο που να συνδέει άμεσα με την ορατή πραγματικότητα. Η επικοινωνία είναι όμως αυθόρμητη, συναισθηματική και βαθιά συναρπαστική. Η εισαγωγή γίνεται αρχικά σε ένα ανερμήνευτο πεδίο σκοτεινού φόντου, που είναι όμως βατό και προσιτό γιατί συγχρόνως προσφέρει διεξόδους, δρόμους και αναλαμπές που αντιπροσωπεύουν ατέρμονα νήματα ζωντανών περιπλανήσεων. Γιατί εκεί μέσα στο έρεβος λάμπουν φωτεινές χρωματικές γραμμές, λεπτές, ευαίσθητες και σπινθηροβόλες, που οδηγούν σε μεγαλύτερα πεδία, χρωματικά πλούσια και φορμαλιστικά ελεύθερα. Σ' αυτές μέσα τις μπλε, κόκκινες, κίτρινες, έντονες κηλίδες που αποκαλύπτονται μετά από συγκεκριμένη πορεία, ο θεατής αισθάνεται λυτρωμένος, αισθητικά δικαιωμένος και απόλυτα πλέον ταυτισμένος με την νέα δημιουργημένη ατμόσφαιρα. Είναι αυτή που γεννιέται από το συναίσθημα και καταλήγει μετά από την αποδέσμευση απ' αυτό τον κόσμο, στο όνειρο και στο αναζητούμενο προσωπικό βιωμένο όραμα. Εκεί αναπτύσσεται και η χαρά και συγχρόνως η ελπίδα. Είναι μια εκμετάλλευση ενός εσωτερικού χάρτη που δεν βασίζεται όμως στα άγχη αλλά στα πετάγματα, στις προσδοκίες και τα παιχνίδια, τόσο του νου, όσο και των αισθητικών αποτυπώσεων. Γιατί ακόμα και τεχνοτροπικά παίζουν τα χρώματα και τα σχήματα δημιουργούν αντιθέσεις, ανάπαυλες, εντάσεις και αναπαύσεις. Εκεί που ένα μικρό φωτάκι οδηγεί μοιάζει σα να συνδέει τον εξωτερικό με τον εσωτερικό κόσμο σε όλα όσα απρόσμενα συμβαίνουν και εξελίσσονται Είναι πια η ανάγκη να υπάρχει και κάτι που υπερβαίνει αυτά που καθημερινά διαδραματίζονται και συνταράζουν. Μπορεί όμως κανείς ν' αρχίσει κι αντίστροφα. Ένα χρωματικό γεγονός τον ελκύει από πλευράς δράσης και αισθητικής και από κει αρχίζει όλη η εξέλιξη της πορείας. Οι ερμηνείες είναι ατέρμονες ανάλογα με τα σύμβολα που βλέπει κανείς, ανάλογα με τους συνειρμούς και τα εσωτερικά δεδομένα. Το βέβαιο όμως είναι ότι το έργο της Πούλμαν λειτουργεί ως ανάπαυλα, είναι μια τέχνη για την τέχνη και την αισθητική της και ως τέτοια αντιμετωπίζεται με την πιο μεγάλη ελευθερία, την πιο μεγάλη ευαισθησία, την πιο μεγάλη συγκίνηση. Ακόμα όλα τα μηνύματά της είναι απλές νύξεις γι' αυτό και προσφέρουν την απελευθέρωση από όλες τις συμβατικότητες και τις προκαθορισμένες έννοιες. Αφήνουν πεδίο σκέψης ανεμπόδιστο και ως εκ τούτου πεδίο χαράς και απόλαυσης.
