OBLIVION REVOKED , 06/03/2008 – 03/052008

On Thursday, March 6, 2008, at 8 in the evening, Maria Demetriades will present the latest work of Voula Massoura at the Medusa Art Gallery.
Though in the presentation of works from 2003 the present, scored by memories, struggled to withstand the violence of deterioration, with the artist serving as guide in regard to the processes involved in the abolition of time, in 2007n Voula Massoura has returned and is now seeking to revoke oblivion.
She has returned “in order to challenge time at its final boundaries, at its terminal horizon, where allied to entropy, it is revealed as waste, loss and absence,”.Oblivion will be revoked, or it will not, when through our repudiation of the word’s noise and its iconolatry, we give ourselves fully to the creative inwardness of Voula Massoura, to her captivating poetic faith and the devoutness with which her works salvage what has been crushed by History in general and the individual histories of each of us specifically, and was permitted thus to accumulate within us, bearing darkness with it.
The fragments that go into these works, and presenting such an original and stirring contemporaneity, endeavor to stem the spread of this darkness. The arrival of light continues to be the hope-bearing relationship fostered between time and their dreaminess.
In addition, in June 2008, Voula Massoura will present a retrospective of her work, 1985-2005, at the Rhodes Gallery, in the Museum of Modern Greek Art, in cooperation with the Medusa Art Gallery.

Duration: 6 March – 3 May 2008

(GR)
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Δευτέρα 24 Μαρτίου 2008

Μαρία Μαραγκού

Χειροποίητες έννοιες

Ιδιαίτερη περίπτωση η Βούλα Μασούρα, παρουσιάζει γιγαντιαία επιτοίχια, οργανωμένα από την κωπιιώδη χειρωναξία του ζωγράφου, ο οποίος στη ουσία μετρά και γράφει τα ίχνη του χρόνου. Η έκθεση στην γκαλερί «Μέδουσα» σχεδόν δυσχερής στην ανάγνωσή της, σαν κόμποι που προσπαθούν να λύσουν το γρίφο, εμπλέκοντας ακόμη περισσότερο τον ιστό.
Η αφηρημένη ζωγραφική, ιστορικά, έχει συνδεθεί με εκρήξεις χρωματικών πεδίων και απεικονίσεις χειρονομιών έντονων και βίαιων. Εδώ, τα ακαθόριστα σχήματα και οι φόρμες ακολουθούν τη ροή μιας φθοράς σε εξέλιξη που υπόκεινται στους νόμους της φύσης και τους νόμους της τέχνης, αποδεχόμενη το επέκεινα, σχεδόν στωικά.
Κάπως, σαν γιαπωνέζικο τελετουργικό – εξάλλου η ίδια η δομή τους αναφέρεται στη γιαπωνέζικη τέχνη- όπου και οι πλέον βίαιες πράξεις έρχονται φυσικά, αυθόρμητα και ήσυχα.
Τα έργα συνδέονται άρρηκτα με το παρελθόν τους, τα πλέγματα των φυσικών υλών και τα «Λάβαρα» αφού εμπλέκουν και πάλι τη ζωή και το θάνατο της φύσης αλλά και την καταγραμμένη μνήμη που δοξάζεται.
Ο κόπος και η σκέψη ωστόσο μετρούν τις έννοιες που εσωκλείει η ζωγραφισμένη επιφάνεια και τους σταθμούς- διαστήματα στο ίδιο χρώμα, με την πίστη ότι ζωή και θάνατος εναλλάσσουν ρόλους και μορφές.

ΤΑ ΝΕΑ
23 Απριλίου 2008
Χάρης Καμπουρίδης

Εικαστικές μετωνυμίες της Ανάστασης

Η πρώτη όψη βέβαια δεν είναι πάντα αυτό που τα έργα τέχνης δείχνουν στην ουσία τους, αλλά όταν δύο εκθέσεις ονομάζονται ή μία «Υπνος» και η άλλη «Λήθης αναίρεση» τότε ο προβληματισμός φαίνεται ταιριαστός με το μεγαλοβδομαδιάτικο κλίμα. Μεταφυσικό το εκφραστικό αίτημα και στις δύο εκθέσεις, συμβολική προέκταση του δίπολου «Θάνατος – Ανάσταση», με διατύπωση εξειδικευμένη μέσα από φόρμες εικαστικές που εκπροσωπούν ώριμους καλλιτέχνες.

Η αναίρεση της λήθης γίνεται από τη Βούλα Μασούρα και αποτελείται από μισοδιαλυμένα υφάσματα ξέφτια που αποσυντίθενται σε μια επίπεδη επιφάνεια ως ίχνη αφομοίωσης του χρόνου και της φθαρμένης ύλης. Με αφαιρετικές, αλλά και γνώριμες ταυτόχρονα, φόρμες μοιάζουν οι πίνακες, σαν μεγεθυσμένες μικροσκοπικές ίνες ή σαν περγαμηνή στις ακτίνες ρέντγκεν, ο θεατής αισθάνεται πράγματι ότι η ζωγράφος ξαναδίνει «δεύτερη ζωή» στα σπαράγματα, τα υπόλοιπα, μιας προηγούμενης, μήνυμα θετικό και αισιόδοξο χωρίς αμφιβολία,, παρά το κάπως αποθαρρυντικό καφεκίτρινο χρώμα που σχηματίζεται από τα ξαναμονταρισμένα ράκη. Οι πίνακες είναι καλοσχεδιασμένοι, η χειροτεχνική εμμονή και ικανότητα της Μασούρα αναδεικνύεται πάλι όπως και στην χωρουφαντική, προ ετών, με τα τρισδιάστατα έργα από χόρτα και σχοινιά. Ωστόσο, ο καλλιτεχνικός προβληματισμός αυτής της κατεύθυνσης είναι αρκετά κατοικημένος από τα χρόνια του γαλλικού νεορεαλισμού με τα ξαναχρησιμοποιημένα βιομηχανικά σκουπίδια, κι ακόμα πιο πριν με τα ανάλογα έργα των ντανταιστών. Θυμηθήκαμε επίσης και τη δουλειά της Ρ. Παπασπύρου με τις ανασυνθέσεις αποκολλημένων σοβάδων ή του πρόωρα χαμένου Στ. Λογοθέτη που πριν από 30 χρόνια μετέφερε στο μουσαμά τη φθορά από τη θάλασσα ή λιμνάζοντα νερά, σε μια εκδήλωση του «Δεσμού».

CULTURE 53

7 Μαρτίου 2008

Βιβή Βασιλοπούλου

Πέρα από τη λήθη

Στα τοπία του χρόνου εκτυλίσσεται η καλλιτεχνική περιπέτεια της ζωγράφου Βούλας Μασούρα, που συνοψίζει το έργο της ως εξής: «Όλα υπάρχουν από πάντα και μέσα μας μεταφέρουμε ολόκληρη την ιστορία της ανθρωπότητας. Το πρόβλημα είναι, λοιπόν, πώς να σκάψουμε στην εσωτερικότητά μας αρνούμενοι τους θορύβους του κόσμου και της εικονολατρίας, για να βγάλουμε στο φως τον κρυμμένο θησαυρό από τον καθέναν από εμάς».

Είναι γεγονός πως η καλλιτεχνική περιπέτεια της Βούλας Μασούρα εκτυλίσσεται στα τοπία του χρόνου. Βαδίζει, περιπατεί, περιπλανιέται στους χαμένους χώρους του χρόνου και στις μυστήριες απομακρύνσεις του με τη λογική της Flanerie, αλλά επίσης και με εκείνη τη λυπημένη λογική της ευσέβειας που, όπως ο «Καινούργιος άγγελος» του Walter Benjamin, θα ήθελε να ανασυνθέτει αυτό που συνέτριψαν η Ιστορία και οι ιστορίες, το οποίο συσσωρεύεται στα πόδια της στην τρικυμία του εφήμερου και του ανεπανάληπτου. Η συνέχιση της έρευνάς της και η γοητευτική της ποιητική πίστη δίνονται ακριβώς από αυτήν την παραμονή των ορογραφιών του χρόνου, που η ίδια διατρέχει σχεδόν με εμμονή για να συλλέγει και καμιά φορά να ανασκάβει θραύσματα, υπολείμματα, ίχνη, κομμάτια, για να τα ανασυνθέσει πάνω σε λεπτά, εύθραυστα, διάφανα υφάδια της μνήμης.
Για να υπογραμμίσω μια αρετή ασυνήθιστη, κατά τη γνώμη μου, αυτής της καλλιτέχνιδος: μια συνεχή ακάματη ανανέωση, νεανική, ρωμαλέα και ακόμη ριψοκίνδυνη, για να μην πω απερίσκεπτη. Ριζωμένη, όμως, πάνω στη σαφήνεια μιας ρωμαλέας, ώριμης, στέρεης συνέχισης της έμπνευσης και της φιλοσοφικής θέασης του κόσμου τελικά, πάνω σε αυτό που θα ονόμαζα μια ενσυνείδητη και πάσχουσα ακόμη ποιητική πίστη.
Συμπτώματα αυτά μιας σύλληψης του έργου τέχνης σαν «ανάλυση δίχως τέλος», όπως λέει ο Φρόιντ, σαν μια διαρκή έρευνα μιας συνάντησης-καθώς χάνεται και ανακαλείται στη μνήμη ξανά- με την αλήθεια του έργου, μιας εξερεύνησης του εαυτού στην ύπαρξη συχνά «τολμηρής»,με κόστος ακόμη και την απώλειά του. Σπάνιες αρετές σήμερα και πολύτιμες, εκκεντρικές. Θα μπορούσαμε να πούμε «αποσχιστικές» σε σχέση με τις ογκώδεις ομολογίες των ρευμάτων, μάλλον σε σχέση με τους σύγχρονους εκθεσιακούς κατακλυσμούς και τις αγοραίες ετεροκατευθυνόμενες μονοτονίες τους.

Ακόμη και εδώ, το κουράγιο της Βούλας Μασούρα να υπερασπίσει και να διατηρήσει αυτήν τη λεπτή τους δημιουργική εσωτερικότητα, αυτήν την προσωπική της σκέψη, ή μάλλον τη θεώρηση που της επιτρέπει ένα βάθος έμπνευσης τόσο μοναδικό και μια ποιητική εμπειρία τόσο πρωτότυπη και τέτοιας συγκινητικής συγχρονικότητας. Απομακρυσμένη και καλά προφυλαγμένη από τη φασαρία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης σαν σε λούνα πάρκ και από τα σούπερ μάρκετ των στερεότυπων και εφήμερων ¨»ανακαλύψεων».
Όπως η ίδια λέει: «Το ίδιο το έργο μου υποδεικνύει πως όλα υπάρχουν από πάντα και πως μέσα μας μεταφέρουμε ολόκληρη την ιστορία της ανθρωπότητας. Το πρόβλημα είναι, λοιπόν, πώς να σκάψουμε στην εσωτερικότητά μας αρνούμενοι τους θορύβους του κόσμου και της εικονολατρίας για να βγάλουμε στο φως τον κρυμμένο θησαυρό από τον καθέναν από εμάς».

….Καλώ τη Μνημοσύνη
τη σύντροφο του Δία στο κρεβάτι,
τη βασίλισσα.
που γέννησε τις άγιες Μούσες,
τις ιερές, με τις μελωδικές φωνές
πάντα κρατά τη μνήμη
μακριά απ’ την κακία που πληγώνει την καρδιά,
και δίνει συνοχή σε κάθε νου ανθρώπινο
που της ψυχής είν’ ο συγκάτοικος,
και των ανθρώπων αναπτύσσει
το λογισμό,
τον κραταιό, με τη μεγάλη δύναμη,
γλυκύτατη, που της αρέσει ν’ αγρυπνά
και να θυμίζει στον καθένα
το κάθε τι
που έχει γι’ αυτό μια γνώμη καταθέσει
μέσα στα στήθη του.
δεν παρεκτρέπεται σε τίποτα
και όλως τις ψυχές κρατά σ’ εγρήγορση
Όμως, μακάρια θεά,
κάνε να μένει ζωντανή στους μύστες
η ανάμνηση της ιερής τελετουργίας,
διώξε μακριά απ’ αυτούς τη λήψη

Ορφέως, «Αργοναυτικά» («Ύμνοι περί λίθων»)

BEYOND OBLIVION VOULA MASSOURA: STRIDING THROUGH TIME

Countries and peoples, sounds and colors, faces and figures, clouds and light which roam about like shadows...earth and heaven flowing and collapsing in a cloudy vision, all of them waves and thunderbolts in a single glow of limitless contours ...the human being in turmoil, trying so very hard to remain lucid; he, somehow, manages to. Then he continues to stride on with faith. (free translation of Robert Walser’s, The Stroll)

“in order to reacquire, devoutly, a certain trace: to the extent it is still possible, if it is still possible”. I would like to begin to speak about the most recent work of Voula Massoura with the final words I wrote on the occasion of her exhibition “Banners”, held in Faenza in 1997. I would like to do that in order to stress an uncommon virtue that, in my opinion, this artist possesses: an ongoing, indefatigable ability to be renewed; youthful, robust and even risky, if not to say impetuous; a quality rooted, however, in the clarity of a vigorous, mature, stable continuation of her inspiration and philosophical view of the world; finally, on this same subject, I would draw one’s attention to a conscious and even suffering form of poetic faith. These taken as symptoms of a conception of the artistic work as “endless analysis”, in the words of Freud, an ongoing inquiry into a meeting, as it is lost and then recalled to memory again through the truth of the work; an exploration of the self in existence frequently so “daring”, it might even cost it that very self. Rare virtues today and valuable ones, if eccentric; one could even call them “secessionist”, when compared to the massive number of confessions that are the hallmark of contemporary currents, and even more indubitably when compared to the deluge of contemporary exhibitions and their market-oriented dreariness. Even here the courage of Voula Massoura in defending and maintaining her delicate creative inwardness, this “intimacy” of thought, or rather her special viewpoint on things, is what permits her a depth of inspiration so unique and of such emotive synchronicity; distanced and well-protected from the bedlam created by the modern media, carrying on as if it were an amusement park, while shielded as well from supermarket of stereotypes and ephemeral “revelations”. The fact is that Voula Massoura’s artistic adventure has evolved into landscapes of time; she strides forth, strolls, and wanders through the lost spaces of time and the mysterious distancings therein engendered, with the logic inherent in the stroll, the flanerie; but there is also that sorrowful logic linked to the devout, its aura, just like Walter Benjamin’s New Messiah would like to regenerate what was shattered by History and all the various “histories” which have collected at its feet in the tempest of the ephemeral and the unrepeatable. The continuity of her investigations and her enchanting poetic faith, are rendered by precisely this insistence on the limitations imposed by time, which she herself traverses almost obsessively in order to gather up and at times even excavate the fragments, remains, traces, and other pieces in order to rearrange them on the delicate, fragile, and transparent loom of time. The large “barbaric”, as it were, fabric creations, so imposing, and epic, sometimes even terrifying, made between 1980-1990, or the ceremonial, rather religious in nature “Banners”, from the closing years of the last century, are indeed not just “objects” of powerful symbolic appeal, but true landscapes of the courses, traversings and even wanderings down through time. All of them taken together reveal to us two elements of Massoura’s work, both of the essence: the inclination toward or rather, the definitive meeting at the focal point of time, in the shattering and recomposition, in both the macroscopic and microscopic world, all seen on the one hand from the angle of the handmade and natural, and on the other from that of fragility and durability. In conclusion, this is a kind of cooperative endeavor between the artist and her artifice, and nature with its enigmas, in order to provoke time to reveal its final boundary, move to its terminal horizon, where allied with entropy, it is revealed as waste, loss, and absence; oblivion. Precisely here where existence, in all its fragility, defenceless, as it were, reveals its own surprising hardness, inflexibility and durability. To the point one never really knows if those worn down forms are headed toward complete dissolution, worn away by duration itself, to complete disappearance, though it be slow, or are actually arising anew from who knows what abyss, from what darkness and whatever forms of silence there are in absence. In a letter she wrote to me several months ago, Voula Massoura enclosed what was left, that is the “fabric”, the warp as it were, of the vascular system of a dry leaf, worn and eaten away by insects and the atmosphere itself: by those faithful servants of “passing time”.

The horn-like essence, the outlines of what formerly flowed like life itself, like a large dry river, the final resistance put up by memory so that no one would be completely lost to death and oblivion. And Massoura therein wrote: “Today on my veranda I saw some leaves, different from the rest: yellowed and eaten away in some places, perhaps by insects. I was impressed by their similarity to my latest works, which are focused on the remnants of wear and tear and the corrosion, the corruption, of forms; for yet another time I realized there was this parallelism with the forms of nature, with the trunks of the trees, the furrows in the earth. To the point that if they would allow me to, I would be able to subvert this obvious perception, finding within myself the objective truth and its depiction in nature. My selfsame work clearly demonstrates the fact that everything has always existed and that within our very beings we bear the entire history of the human race. So the problem is how are we to dig down into our own inwardness, ignoring the noise of the world and its iconolatry, in order to bring into the light the hidden wealth that each one of us contains within himself.”

In these most recent works there can be no doubt that in addition to the parallelisms and alliances, Voula Massoura is also, already, seeking a specific, active cooperative endeavor with nature in her work. And she is seeking it at this local point of intersection of the human with the natural, which is truly always to be located in the ground of time itself, in the landscapes of the most remote and ulterior, in entropy, the law of the instability of matter and the loss of memory. And, conversely, there is the energy that is literally super-human, and in which figures and memories are rooted, thicken, gel, are called into existence, so they will not be destroyed, through corrosion, corruption, and suffer the disappearance occasioned by omission. Since, one can be sure, memory is the static received from that which exists and lives now. Therefore, Massoura “deposits” her canvases in the earth: they are not “buried” but rather “planted” or better “replanted”; even though burial and disinterment reinforce the ceremonial power always present in the production of artistic work.

The artist animates her paintings with life: all in a single moment made up of glances, words, and gestures. Signs and structures of the essence, combined with a primitive language, carved into the walls of the rocks or scratched on the ephemeral surface of sand. Coloring, adhesives, thickenings and thinnings, sensitise the surfaces, as with a photographic film. The surrendering to earth is also a deposit in time, beyond nature itself, a dramatisation of the acceleration toward thinning out, the deterioration of the vital support structures of memory, the thinning out of the sounds of words, just as in the written signs themselves dissolve. In the exhumation and the subsequent “anastylosis” on the rough, inflexible and silent (or rather intractable and inert) stability of the tarred paper, is to be found the devout gesture (aesthetic and ethical) that Voula Massoura selects and thus brings to a halt that nausea which formerly arose from existence itself. Fossils or archaeological finds or sacred sheets; but above all else for yet another time, landscapes of the courageous exploration of art taken beyond oblivion.

Pietro Bellasi Milan, November 2007