ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
11 Μαρτίου 1982
Ντόρα Ρογκάν
Ματιές στις εκθέσεις
Στα σχέδια και στις τέμπερες της δεκαετίας 1970 – 1980 που παρουσιάζει ο Θ. Εξαρχόπουλος στη Μέδουσα υλοποιεί άλλοτε μέσα από μια πιο ευλύγιστη, αιχμηρή γραφή, συνθέσεις έντονα κινητές. Κύριο γνώρισμα εδώ στέκει η οικονομία στα χρώματα και η μέσα από αυτά ενορχηστρωμένη με διαφορετικό κάθε φορά ρυθμό αρμονία.
Οι άλλοτε τελείως αφηρημένες στα πλαίσια της αμορφικής τέχνης συνθέσεις – ή εκείνες που θα ήταν σχεδόν ολότελα αφηρημένες αν δεν περιείχαν ορισμένες παραστατικές νύξεις καθώς και δύο – τρεις τελείως παραστατικές έχουν για συνδετικό κρίκο ανάμεσά τους ορισμένες σταθερές. Την ευκινησία του ίχνους, το ρυθμό της γραμμής, τη χρωματική γκάμα: γνωρίσματα που προικίζουν με έναν αναμφισβήτητο παλμό τη σύνθεση καθώς και με μιαν ιδιόμορφη αίσθηση διαφάνειας και βάθους. Το χρώμα που άλλοτε διαχέεται, άλλοτε ρέει και άλλοτε συγκεντρώνεται σε στίγματα πάνω στη σύνθεση συντελεί σε συνδυασμό με τη φορά του ίχνους που αναζωογονεί διαρκώς σε δυναμισμό στα να αποκαλύπτουν τα έργα αυτά τα βιώματα και τις μνήμες του δημιουργού τους.
Πέρα από αυτό ο Εξαρχόπουλος υποβάλλει κάθε φορά, εδώ και το κατάλληλο ερέθισμα για μια περιπλάνηση στον προσωπικό κόσμο του θεατή.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
13 Μαρτίου 1982
Συνέντευξη στην
Μαρία Μαραγκού
Ο νέος καθηγητής της ΑΣΚΤ Θ. Εξαρχόπουλος μιλάει για τα προβλήματα της χαρακτικής.
Ακανθώδες το «χάντικαπ» της μοναδικής μας Σχολής Καλλιτεχνικής Παιδείας, δεν μπόρεσε να μην επισημανθεί από έναν άνθρωπο που καλείται να παίξει το ρόλο του στην προώθηση των εικαστικών μαθημάτων στη χώρα μας.
Ο καινούργιος εκλεγμένος καθηγητής στην έδρα της Χαρακτικής, Θανάσης Εξαρχόπουλος, το θεωρεί καθοριστικό, ενώ πιστεύει πως δεν πρέπει να συζητούμε τίποτε άλλο, αν δεν βρούμε λύση στο θέμα της σωστής στέγασης των φοιτητών.
Γεννημένος στον Πύργο της Ηλείας το 1927, σπούδασε χαρακτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με δάσκαλο τον Γιάννη Κεφαλληνό.
Ειδικεύτηκε στη χάραξη έργων σε μικρή κλίμακα πάνω σε χαλκό και ατσάλι, με πρόθεση την εφαρμογή της στο γραμματόσημο και στο χαρτονόμισμα.
Πήρε μέρος σ’ όλες τις Πανελλήνιες Εκθέσεις από το 1957 μέχρι το 1967 όπως και σε πολλές ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Οι ατομικές του παρουσίες στην Αθήνα είναι δύο: το 1965 και το 1982.
Παράλληλα με τη ζωγραφική και τη χαρακτική, ασχολήθηκε με το βιβλίο, τις γραφικές τέχνες και το εφαρμοσμένο σχέδιο. Με τη γυναίκα του ο Εξαρχόπουλος εμπνεύστηκε και δημιούργησε μια πολύ ενδιαφέρουσα σειρά παιδικών βιβλίων που στοχεύουν στην εκπαίδευση των παιδιών προσχολικής ηλικίας.
Κύριε Εξαρχόπουλε, μαθαίνουμε ότι μ’ εσάς αρχίζει η λειτουργία ενός καινούργιου εργαστηρίου χαρακτικής. Τι ακριβώς θα είναι αυτό;
Πρόκειται για ένα φιλόδοξο εργαστήριο με πολλές αρμοδιότητες. Κατ’ αρχή, θα καλύπτει την ανάγκη όλων όσων ενδιαφέρονται να μάθουν χαρακτική. Απευθύνεται στον ήδη ζωγράφο, τον ήδη γλύπτη. Ενώ συγχρόνως θα διευρύνει τον καλλιτεχνικό προσανατολισμό του σπουδαστή. Θέλουμε να ερευνήσουμε κάθε πληροφορία για τις δυνατότητες της χαρακτικής. Να ευρύνουμε το φάσμα, υιοθετώντας κάθε καινούργια υπόθεση σχεδίου σε αντίτυπα. Μια άλλη φιλοδοξία του εργαστηρίου, είναι να γίνει ένα είδος Κέντρου Ενημέρωσης σε επιτεύξεις όλου του χώρου της Χαρακτικής.
Πώς θα το πετύχετε αυτό;
Αρχίζοντας και διατηρώντας αλληλογραφία με αδελφούς χώρους του εξωτερικού. Το υλικό που θα συγκεντρώνουμε, θα μπορεί να περνά – πάντα με την έγκριση της Σχολής – σ’ οποιονδήποτε ενδιαφέρεται. Για να συμβούν βεβαίως όλα αυτά, θα πρέπει να εξασφαλισθούν πρώτα οι προϋποθέσεις χώρου και οικονομικών μέσων.
Οι συνάδελφοί σας είναι σύμφωνοι για την ύπαρξη αυτού του κέντρου;
Αν υπάρχει ακόμα η Σχολή Καλών Τεχνών, στους παλαιότερους συναδέλφους οφείλεται. Οι άνθρωπο αυτοί έχουν δουλέψει κάτω από άθλιες συνθήκες κι έχουν προσφέρει πολλά που πρέπει κάποτε να τους αναγνωριστούν. Γενικά όλα τα θέματα που αφορούν τη Σχολή, βασίζονται στο διάλογο.
Νομίζετε πως η επικοινωνία σας με τους σπουδαστές θα είναι καλή;
Πιστεύω ότι αν στα παιδιά δοθούν καλές προϋποθέσεις, χώρος – υλικό, κι αν βασίσουμε τη σχέση μας στην ειλικρίνεια θα πετύχουμε την επικοινωνία. Δεν πηγαίνω να διδάξω από καθέδρας. Το έργο μου θα είναι, με την πείρα και τη γνώση να δουλέψουμε με κάθε ατομικό ακόμη προβληματισμό του σπουδαστή. Δεν πρέπει εμείς οι μεγαλύτεροι να στεκόμαστε εμπόδιο στο δρόμο του κάθε παιδιού. Ο στόχος είναι να ξεπεραστούν οι δυσκολίες της τεχνικής όσο πιο γρήγορα γίνεται για να μπούμε στο έργο.
Το εμπόριο των αντιτύπων
Που σταματά η χαρακτική κ. Εξαρχόπουλε κι αρχίζει η όφσετ; Η ερώτηση είναι βέβαια εκτός εκπαιδευτικού σας ρόλου, αλλά είναι κάτι που πρέπει κάποτε να μας απασχολήσει.
¨Όταν λέμε κάνω χαρακτική σημαίνει πως αποδίδω ισοδύναμα με χαρακτικό τρόπο το έργο. Στην πρωτότυπη χαρακτική, χρησιμοποιώ το μέσο για ν’ αποδώσω ένα έργο που οπωσδήποτε επηρεάζεται από το ίδιο το υλικό που χρησιμοποιών. Η τεχνική στην χαρακτική είναι καθορισμένη. Η ανάγλυφη χαλκογραφία τώρα είναι κάτι άλλο. Το τύπωμα το κάνει η μηχανή που μπορεί να βγάλει όσα αντίτυπα θέλει.
Στο χαρακτικό, δεν μπορούμε να έχουμε όσα αντίτυπα θέλουμε;
Είναι πολύ κουραστικό να βγάλουμε πολλά αντίτυπα. Μην ξεχνάτε ότι η χαρακτική είναι χειρωνακτική εργασία. Το σωστό θα είναι να βγάζουμε 15 αντίτυπα. Γι’ αυτό και θεωρώ απαράδεκτη την υπογραφή του καλλιτέχνη πάνω σε έργο 3.000 αντιτύπων βγαλμένων από μια μηχανή. Κάποτε, πρέπει να διαφωτιστεί το κοινό, στο θέμα.
Η προέλευση της χαρακτικής είναι λαϊκή. Ας μη ξεχνούμε πως δεν μπορούν όλοι να έχουν στο σπίτι τους αυθεντικά έργα.
Φυσικά και πρέπει να υπάρχουν τα αντίτυπα σε μεγάλους αριθμούς. Αλλά να μη τα λέμε χαρακτικά. Να ξέρουμε τι είδους αντίτυπο αγοράζουμε και έναντι ποιού ποσού. Στη Σχολή, μας ενδιαφέρει να εξετάσουμε κατά πόσο η μεταξοτυπία ή κάτι άλλο μπορούν να συνδράμουν με τη χαρακτική. Όλα αυτά είναι πολύ ωραία, μόνο που βασίζονται στην έρευνα και η έρευνα απαιτεί χώρο. Οπότε βρισκόμαστε πάλι στον ίδιο παρανομαστή.
Εφιάλτης μου ο νεροχύτης
Ακριβώς, έτσι είναι τα πράγματα. Ξέρετε τι με απασχολεί νυχθημερόν όλο αυτό τον καιρό; Αν θα καταφέρουμε να βάλουμε νεροχύτη στο υπόγειο της οδού Νοταρά. Μας είναι απαραίτητος. Ντρέπομαι και που το λέω, αλλά θα’ θελα να το ξέρει ο κόσμος και οι αρμόδιοι.
Δεν ζητούμε χώρο για λόγους πολυτελείας. Οι σπουδαστές δουλεύουν ξύλα 60Χ70 γιατί αν μεγαλώσουν τις επιφάνειές τους δεν θα χωρέσουν. Μας λείπουν στοιχειώδη πράγματα. Πηγαίνουμε όλοι στη Σχολή με οράματα και στόχους. Με σύνεση και τόλμη. Κι όμως το θέμα του νεροχύτη και του φωτισμού, εμένα μου έχει κόψει τα πόδια.
