(GR) ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
21 Ιανουαρίου 1991
Μαρία Μαραγκού
Μνημειακά και αφημένα
Καινούργια δουλειά, ανάπτυξη αλλά και αντιστροφή δύο προσωπικών εμμονών, εκθέτει η Άσπα Στασινοπούλου στη «Μέδουσα» αυτό τον καιρό. Πρόκειται για έργα που ερευνούν την ανδρική φιγούρα όπως εκείνη κυριαρχεί επί των υλικών της ζωγράφου.
Το θέμα και τα υλικά λοιπόν και σ’ αυτή τη δουλειά δεν διαφέρουν από τις προηγούμενες επιδιώξεις της ζωγράφου, όσο κι αν στην πρώτη περίπτωση η διαχείριση προτρέπει σε μια άλλη ανάγνωση του περιεχομένου.
Τα υλικά, πάλι της Στασινοπούλου είναι παρόντα (ξύλο) και εμπλουτισμένα με νέον, πλεξι-γκλάς ή ύφασμα.
Μιλήσαμε ωστόσο λίγο πριν για αντιστροφή που πρέπει να αιτιολογηθεί.
Αντιστροφή ρόλων, δηλαδή. Τα «τελάρα» που τις περισσότερες φορές ήσαν αντικείμενα «ready made» στα οποία ζωγράφιζε η Στασινοπούλου, τώρα σ’ αυτή τη δουλειά, έχουν ένα ρόλο δευτερεύοντα. Προηγείται η ίδια η ζωγραφική και τα όσα «διηγείται» προαποφασισμένα και όχι οδηγημένα από τις υπάρχουσες φόρμες και τις καταστροφές τους.
Μεγαλύτερη δυνατότητα επικοινωνίας με το ίδιο το εργαλείο της ζωγραφικής, περισσότερη σιγουριά; Μπορεί. Αυτό που εισπράτουμε πάντως, είναι μια πιο γερή δόση αλήθειας, μια περισσότερο συναισθηματική προσέγγιση που ξεπερνά το αίτημα της έρευνας επί και εντός των υλικών, για να γίνει καθαρή ζωγραφική με περιεχόμενο μνημειακό.
Στο προχώρημα λοιπόν της Στασινοπούλου, προσωπικά δεν θα μιλούσα για επιπλέον δυνατότητες και λυμένα προβλήματα γλώσσας – τα έχει κατακτήσει αυτά προ πολλού – αλλά για μια κατακτημένη ειλικρίνεια, η οποία έχει να κάνει με ψυχική διεργασία η οποία και διατρέχει ευεργετικά το έργο.
Ο άνδρας άγαλμα ή άγιος, παρά την απόσταση που προσδιορίζει η μνημειακή στάση του, δηλώνει μια άλλη συμμετοχή του καλλιτέχνη.
Οι επιμέρους δράσεις και τα περιγράμματα της φιγούρας μετατρέπονται της φιγούρας μετατρέπονται σε επιτύμβια ζώντα, ωστόσο στην ανθρώπινη υπόσταση του ανταλλάξιμου. Να γίνουμε πιο ξεκάθαροι; Η προαποφασισμένη δουλειά του παρελθόντος της Στασινοπούλου, όπου φαινόταν υποταγμένο στη σοβαρότητα της σκέψης ακόμη και στο «τυχαίο», τώρα προαποφασίζει μόνο ότι θ’ αφεθεί στη ζωγραφική. Έτσι, οι συναντήσεις με το «τυχαίο» είναι εδώ συχνότερες και οι μεταλλάξεις των δράσεων πιο δυναμικές και πυκνές.
Οι φιγούρες, περισσότερο ή λιγότερο έντονες, βγαίνουν μέσα από τη ζωγραφισμένη επιφάνεια, που κι εκείνη είναι στερεωμένη στο ζωγραφικό της πλαίσιο. Η κάθετη φορά αναπτύσσεται μέσα από ένα χώρο δηλαδή, ο οποίος διεκδικεί κάτι που γίνεται, ξεκάθαρο στο έργο του άνδρα που η διαχωριστική γραμμή των λεπτών οριζόντιων ξύλων, αφήνει το σώμα του από τη μέση και κάτω να γίνει ένα με τα μυστήρια του κόσμου.
Το Νέον, τέλος, που χρησιμοποιεί η Στασινοπούλου, λειτουργεί στο μεγάλο έργο – τοιχογραφία (;),όπου ίχνη και σπαράγματα σε διαρκή αλληλουχία μετά βίας κρατιώνται στο πλαίσιο.
Τέλος, τα οικεία αντικείμενα της Άσπας Στασινοπούλου που υπάρχουν στην έκθεση, αυτή τη φορά είναι εξ’ αρχής κατασκευασμένα από την ίδια, προστρέχοντας και πάλι στην ανάγκη να δει απ’ ευθείας τη σχέση με τα μέσα της, επιτρέποντάς μας να δούμε κι εδώ μια αμεσότητα παρά την καλλιέπεια του φινιρίσματος που τα διατρέχει και που σαφώς υποχωρεί στην ενότητα που προαναφέραμε χάριν της ζωγραφικής.
Η ΕΠΟΧΗ
20 Ιανουαρίου 1991
Αθηνά Σχοινά
Η έκθεση της ΄Ασπας Στασινοπούλου στην Μέδουσα επισημαίνεται από την άποψη ότι έρχεται σαν μια εξελικτική ουσιαστική συνέχεια του προγενέστερου προβληματισμού της. Στην «οπτική της δραματουργία» που χρωμοπλαστικά διαμόρφωνε στην παλιότερη δουλειά της, η εικονοποίηση υποβαλλόταν από το αποκύημα της δραστικής χειρονομίας της πινελιάς σε συνάρτηση με το υλικό, το συνδυαστικά επεξεργασμένη ματιέρα του, το φως επίσης και τις αντιθέσεις που προκαλούσε, τις επιφάνειες που ευαισθητοποιούσε, έτσι ώστε ευρύτερα να αναδιαρθρώνεται μεταποιημένο το είδωλό της, μέσα από τις μορφικές και σημασιολογικές του παραμέτρους. Αυτό το είδωλο ήταν παράγωγο ενός δανεισμένου προτύπου, που η Α. Στασινοπούλου το είχε επεξεργαστεί με φωτομηχανικό τρόπο ενδοπροβάλλοντας σ’ αυτό, μέσα από τον χαρακτηριστικό της αναπλαστικό χειρισμό, τη σημαίνουσα ψυχοδυναμική του διάσταση. Στα έργα της, τόσο τα παλιότερα όσο και τα σημερινά παρουσιαζόμενα, εκείνο που λειτουργεί καθοριστικά είναι το πλέγμα των αντιθέσεων στις ποιότητες του χρώματος, της εκφέρουσας ύλης του, των στοιχειακών μονάδων που την αποτελούν, των μοτίβων που εικονιστικά προβάλλονται και της συνιστώσας όπου αυτά παραπέμπουν. Δεν πρόκειται εδώ για εικόνες που αναδύονται, ιχνηλατώντας τη διαδικασία μορφοποίησης των χρωματικής ύλης, όσο για εικόνες που επενδύονται μέσα από την κατάλληλη υλικοτεχνική διεργασία, η οποία ανάλογα τροχιοδρομεί τα ψυχικά και νοηματικά φορτία του ειδώλου (έφηβος εδώ του Μαραθώνος και των Αντικυθήρων). Ενός ειδώλου δανεισμένου από την ελληνιστική αρχαιότητα που επιλέγεται για τη στάση του (κάποιου υπαινικτικού αποχαιρετισμού;) κυρίως όμως την απροσδιοριστία του φύλου του, αφ’ ης στιγμής στην εφηβεία του πάλαι ποτέ γλυπτού, ενυπάρχουν ισότιμα τα ανδρικά, όσο και τα γυναικεία χαρακτηριστικά, ισότιμα παρουσιασμένα μέσα στα έργα της.
Πέρα από αυτά, η έκθεση της ζωγράφου είναι όντως μια σύγχρονη πρόταση που υπαγορεύεται χωρίς ρητορείες και μελοδραματισμούς, αλλά με αισθαντική πνευματικότητα. Μια πνευματικότητα, στης οποίας τον παρονομαστή υπάρχουν πολλές αμφισημίες, τόσες όσες να ενεργοποιούν την ευαισθητοποίηση του θεατή προς μια πολύ επίπεδη ανάγνωση αυτών των έργων που υποβάλλουν μέσα από την εντελέχειά τους την αισθητική συγκίνηση.
Haris Kambourides
Offering a communication
The outline of a figure manifests its relationship to itself and its surroundings. It is the mark of its existence*, the boundary between the individual and the collective, the limits of its independence. This is what it stands out as particularly significant in the new work of Aspa Stassinopoulou, as the eye of the observer meets a naked male body with a clearly defined outline (gestalten) which intensifies the visual presence of most of her works .A figure of solitude in a sculptural stance rather than that of real motion. Perhaps it is the same nude male figure which in her earlier works was described as male hunter, as a symbol of erotic attraction and power lost within the expressionistic gestures of brushstrokes and color. Now a helmet takes on this metaphorical role of transmitting to the observer the analogous semantic concatenation of meanings, while intervention in the visual effects of the outline is now kept to a minimum. It becomes clear that this symbol- theme of Stassinopoulou has surmounted and superimposed itself on the broad brushstroke4s which formerly used to absorb it in their impetuous impulsivity.
Now the figure lives in its solitude, related to the whole perimeter of the painting. At certain moments it is reminiscent of those same offerings the faithful hang in churches. Sometimes it seems more like the figures cut out from a (more turbulent) painting. One thing that is certain however is that they are forms that now function as an intensified symbolic entity and which are assembled and combined on the canvas together with some other visual elements- a discreet neon light, a few dry branches and brush strokes of phosphorescent color. Their reinstatement is now of an idealistic nature.
The visual symbols of the mythical male that Stassinopoulou places in her works become bodies of communication. Her expressionistic gestures become her personal erotic ritual and make her relationship with the idol specific and individual. They register the general image, the “Imprint” in the personal mirror of her painting (…) “The Imprint of the Nails” in her paintings and all the visual theatricality of its effects. Her painting is an elixir of primordial eroticism since it grants man again the attraction and stature which in Western Societies he himself had managed to lose….**
With such a personal history in the visual arts, the male figures are transformed into general formulations which transcend the subjective (expressionistic) character of their origin. Intrinsically relate to the edge of the canvas, they resemble a figure standing silhouetted behind a lit window or a Crucifixion, an austere icon and a devotional offering to a generalized image, to an idealized image of the male. In this manner the observer’s communication is subtly led beyond the immediate viewing of the painting, to the idea of offering and devotion. The creative journey of Stassinopoulou, from realism and expressionism now leads the eye and the imagination to profound spiritual situations, states which ascend to metaphysical and existential communication.
*Andreas Embiricos: Roses at the window **Haris Kambourides The Imprint of the Nails, text published by A. Stassinopoulou, Medusa Art Gallery 1988
